Syndroom X

Info over syndroom X zodat je weet hoe je minder snel oud zal worden, gezonder zal leven en wat het onderscheid is met insulineresistentie.

Wat is een syndroom?

Een syndroom is een ziektebeeld: het beschrijft een aantal symptomen die steeds samen voorkomen.

Voor een leek als ik zijn bijvoorbeeld "hoest, hoofdpijn + lopende neus" een bekend ziektebeeld, en de ziekten die dit ziektebeeld kunnen veroorzaken zijn bijvoorbeeld: griep, verkoudheid of bronchitis.

Syndroom "X" of Metabool Syndroom

Moest je even denken aan wiskunde, en herkende je de "x" als symbool voor "de onbekende"? Zo dachten de wetenschappers er in het verleden ook over. Tegenwoordig wordt het duidelijk omschreven als een stofwisselingsstoornis en benoemd als "metabool syndroom".

Mensen met syndroom X zijn meer vatbaar voor hart-en vaatziekten, kanker, diabetes type 2, Alzheimer en andere chronische ziekten.

Veel van deze ziekten werden vroeger als "ouderdomsziekten" omschreven maar treden nu steeds meer op bij steeds jongere mensen.

Het syndroom X toont volgende symptomen:

• insulineresistentie met 1 of meerdere andere symptomen zoals:
• afwijkende bloedwaarden voor vetten (te hoge "slechte" LDL cholesterol, te lage "goede" HDL cholesterol, te hoge triglyceriden waarde)
• zwaarlijvigheid (een duidelijk grote taille of een Body Mass Index (BMI) van meer dan 30
• een hoge bloeddruk.

Wetenschappers zijn het er tegenwoordig over eens dat het eten van veel geraffineerde suikers (snoep en frisdranken) en brood + pasta van geraffineerde granen de bloedwaarden van bloedvetten en insuline kan verhogen. Ook is geweten dat teveel insuline een hogere bloeddruk en zwaarlijvigheid zal veroorzaken. Maak hiervan de optelsom en syndroom X is voor jou nu geen onbekende meer.

Nu weten de wetenschappers het wel, maar weet jij het nu ook? Volgens de Belgische diabetes liga heeft meer dan 1 miljoen Belgen te hoge bloedsuikerwaarden en heeft dus baat bij preventie en behandeling van diabetes of diabetesverwikkelingen. 1 op 3 van de mensen met diabetes weet niet dat hij of zij de aandoening heeft.

Paleo dieet, grootvaders dieet en modern eten

In het stenen tijdperk had je gewoonweg geen zak suiker. Vorige eeuw consumeerden onze grootouders enkele kilo’s suiker per jaar, deze eeuw komen sommigen dicht bij 100 kg suiker per jaar.

In het stenen tijdperk had je gewoon geen pasta noch brood. Vorige eeuw bakten onze grootouders met echte granen of boekweit (boekweit is geen graan).

Sinds de 70tiger jaren zien we een 30% stijging in het verbruik van geraffineerde suiker en brood + pasta van geraffineerde granen: een voedingspatroon dat de symptomen van syndroom x duidelijk doen stijgen.

Ook de vetten die we nu eten zijn duidelijk anders dan wat onze grootouders en voorouders aten. Zo bakte mijn grootvader frietjes eerst in ossewit en daarna nog eens in boter in de pan… en de man was niet zwaarlijvig. Dit is natuurlijk anekdotisch en geen wetenschap…

Wat wel duidelijk is, is dat pas sinds vorige eeuw "transvet" en "geharde olieën" aan ons dieet zijn toegevoegd. Dat ziet eruit als boter, maar voor ons lichaam zijn dat totaal nieuwe ingrediënten. Ook de verhouding waarin we vetten eten (omega 3 vs omega 6) ligt compleet anders dan vroeger. Deze nieuwe vetten en het eten van vetten in verkeerde verhoudingen dragen bij tot het syndroom X.

Mijn bloedwaarden liegen er niet om: door het elimineren van transvet zonder vetarm te gaan eten (ik eet graag noten en gebruik flink wat olijfolie) is mijn "slechte" LDL cholesterol weer binnen de aanvaardbare bloedwaarden gedaald.

Modern eten, moderne welvaartsziekten en syndroom X duiken steeds meer samen op. Vandaar het zichtbaar gezondheidssucces van het paleo dieet en ook succes – zij het minder opvallend – door het opnieuw gaan eten zoals je grootouders deden.

Hoe gezond leven en syndroom x voorkomen

Samengevat: door het paleo dieet te volgen. En om eens niet De Nederlandse Paleo Revolutie als voorbeeld aan te halen kan je soortgelijke maar dan wel Engelstalige uitleg lezen in het boek van arts Burton Berkson, orthomoleculair voedingskundige Melissa Diane Smith en gezondheidsjournalist Jack Challem: Syndrome X, The Complete Nutritional Program to Prevent and Reverse Insulin Resistance (Syndroom X: Het Complete Voedingsprogramma om insulineresistentie te voorkomen en om te keren).

Wat zij zeggen, sluit sterk aan bij het Paleo dieet, behalve puntje 4 en 7:

1. Eet geen geraffineerde koolhydraten.
2. Eet voedingsmiddelen zo natuurlijk en zo vers mogelijke voedingsmiddelen
3. Eet voornamelijk niet-zetmeelhoudende groenten.
4. Eet niet teveel natuurlijke koolhydraatrijke voeding.
5. Drink geen frisdranken, "vruchtensappen" uit de supermarkt en andere sterk bewerkte dranken. Wees zeer matig met alcohol.
6. Vervang plantaardige olie met olijfolie.
7. Verhoog je consumptie van omega-3-vetten waar je maar kan.
8. Eet geen transvetten
9. Eet eiwitten bij iedere maaltijd en bij elk tussendoortje.

Puntje 4 en 7: In het Paleo dieet benadrukken we het belang van een hoog gehalte aan vezels, eiwitten en correcte omega-3 vetzuren in je voeding om de syndroom x ziekten te helpen voorkomen:

• zorg dus voor een "onbeperkt" aantal vezelrijk koolhydraat-voedsel (veel groenten en fruit) en
• eet matig tot veel "goed" vet, bestaande uit vooral enkelvoudig en meervoudig onverzadigde vetten met de juiste verhouding aan omega3 en omega6 vetten. Ik koop dan ook geen "omega 3 ei uit de supermarkt" (je weet immers maar nooit hoe die extra omega 3 aan het ei werd toegevoegd), maar wel eieren van loslopende scharrelkippen, zoals onze grootouders en neo paleo voorouders ze aten.

Hoe theorie omzetten in de praktijk

De theorie van het Paleo Dieet – of de 9 stappen hierboven vermeld – om syndroom x te voorkomen, is duidelijk.

Hoe je het praktisch aanpakt is minder duidelijk:

• welke groenten en fruit eet je dan wel zodat je de niet-zetmeelhoudende groenten uit puntje 3 vermijdt?
• En wat eet je zodat je verhouding omega3 vs omega6 vetten weer goed zit?
• Om je onmiddellijk op weg te zetten is er het 101 paleo recepten kookpakket met boodschappenlijstje en planner, zodat je vanaf nu een ganse maand lang maaltijden kan eten die jouw zal helpen om syndroom X te voorkomen of te verbeteren.